غمگین بودم. افسرده و ناکام. به پروژهی شکستخوردهی تولید و پرورش کاکتوس فکر میکردم. به بذرها و گیاهانی که با خوندل و مراقبت در فصل سرد و گرم سال از انواع آفات و بلایای طبیعی و غیرطبیعی، به گلدان سایز ۶، ۸، ۱۰و ۱۲ رسیده بودند و حالا به خاطر کسادی بازار، تورم، دستتنها بودنم و تغییر شرایط خودم و اطرافیانم، باید به پایینترین قیمت ممکن به فروش میرسیدند. به تجربههایی که با آموزش، جستجو و تحمل ضرر و خسارت کسب کرده بودم و حالا بیهیچ نتیجه و دستاورد مطلوبی، باید با خودم به گور میبردم. به گیاهانی که مثل کودک تر و خشکشان کرده بودم و با عشق خریداری یا کاشته شده بودند. به خاکهایی که با دقت بسیار تهیه شده بودند که مبادا کم و زیادشدن ترکیباتش، رشد گیاه را دچار تُندی یا کُندی کند و از حالت طبیعی خارج شوند. به قارچکشی پایان فصل سرد و آغاز فصلگرم فکر میکردم. به کودی که ماهی یکبار باید به اندازهای مشخص در آب ترکیب میشد تا مبادا گیاهان دچار شوک شوند. من طی سه سال مرجع پرسشهای اطرافیانم دربارهی رشد و تغذیهی گیاهانشان شدم ولی چه سود، همهی تلاشهایم به باد رفت.
روزی یکی از دوستانم که متخصص در توسعهی فردیست از من سوالی دربارهی گیاه نیمهجانش پرسید و من از معجزهی کود “بیو بیست گلد” برایش گفتم. این کود تاثیر شگرفی بر رشد گیاهان دارد. مخصوصن بذرهای تازه جوانهزدهی کاکتوس که نحیف وآسیب پذیرند. به من پیشنهاد داد با ترکیب تجربهی زیستهام در پرورش کاکتوس و نکاتی که میتوان از آن در توسعهی فردی استفاده کرد، یادداشتهایی بنویسم. حالا من مصممتر از قبل، امیدوار و پرقدرت، از تجربیاتم در تولید و پرورش کاکتوس برای شما مینویسم. نکتههایی که میتوانیم با به کارگیری آنها سرعت رشد خودمان را بالاتر ببریم.
۱
جعبه ابزارتان را کامل کنید
زمستان فصل خواب گیاهان است ولی چون کاکتوسها معمولن در گلخانه پرورش پیدا میکنند، به سرمای زیر صفر عادت ندارند. گیاهان برای رشد بهتر در فصل بهار به خواب زمستانی نیاز دارند. اما خواب زمستانی شرایطی دارد که اگر رعایت شود، گلدهی و رشد خوب گیاه در بهار را به دنبال دارد. اولین شرط، نگهداشتن دما بین ۵ -۱۵ درجهی سانتیگراد است. اگر دما از ۱۵ بالاتر برود، گیاه بیدار میشود ولی چون تابش نور خورشید مایل شده، رشد علفی پیدا میکند و زیبایی ظاهریاش را از دست میدهد. اگر دما زیر ۵ درجه برود و نزدیک به صفر شود، ممکن است آب داخل بافت کاکاتوس یخ بزند یا انواع قارچها و باکتریها به گیاه حملهور شوند و آن را دچار آفت کنند. توان تخریب بعضی از این قارچها و باکتریها به قدریست که میتواند گیاه شما را ظرف مدت دو هفته متلاشی کند. برای موفقیت در نگهداشتن گیاه در محدودهی دمای گفته شده، جعبه ابزارتان حرف اول را میزند. هرچه جعبه ابزارتان برای کنترل این دما پیشرفتهتر باشد، نتایج بهتری به دست خواهید آورد. مثلن جتفن بهتر از بخاری ست. استفاده از دماسنج میتواند عدد دقیقتری به شما نشان بدهد. با یک ترموستات که به جتفن متصل میشود، شما از خاموش و روشنکردن دستی آن بینیاز میشوید و کنترل دما در دستان شما خواهد بود.
وقتی کیفیت جعبهابزار زندگیما استاندارد خوبی داشته باشد، مدیریت شرایط محیط برایمان راحتتر میشود. آفتها و بلایا را میشناسیم. میدانیم چگونه بایدبا آنها برخورد کنیم تا نابود نشویم. هرچقدر این جعبهابزار بهروزتر باشد، تضمین موفقیت بیشتر است. چراکه با پیشرفت علم و تکنولوژی، انسان به ابزارهای جدیدتری برای مدیریت روان و احساس و شرایط خود نیازمند است. نمیشود از آفتها و قارچهایی که سر راه پیشرفت ما قرار میگیرند، سرسری عبور کنیم، بگریزیم یا آنها را نادیده بگیریم.
۲
از مکملهای غذایی غافل نشوید
آبیاری منظم، نور کافی خورشید و بستر مناسب خاک همه دلایل مهمی در رشد خوب کاکتوسها و گیاهان شما هستند. اما اینها به تنهایی کافی نیستند. لازم است در فصل رشد(بهار و تابستان تا اواسط پاییز) ۱۵ روز یکبار، از مکملهای غذایی یا همان کودهای شیمیایی استفاده کنید. البته کودهای جدیدی که ساختار باکتریایی دارند و از مواد طبیعی ساخته شدهاند نیز، دربازار موجودند که شما میتوانید از آنها برای تغذیهی گیاهان خود استفاه کنید تا ارگانیک عمل کرده باشید. اما بر شما لازم است که از کیفیت این کودها غافل نشوید. هرچه کود از کیفیت بالاتر و استاندارد بیشتری برخوردار باشد، نتیجهی بهتری به دنبال دارد. استفاده از کود نامناسب با کیفیت پایین میتواند رشد گیاه شما را دچار تنش کند و برای بازگشت به وضعیت متعادل قبلی هزینههای سنگینی روی دستتان بگذارد. استفاده از کودهای مناسب با کیفیت بالا به رشد گیاهان شما سرعت میدهد و کیفیت ظاهری گیاه را تا حد استانداردی بالا میبرد و تجربهی باغبانی را برایتان لذتبخش میکند.
اما در زندگی روزمره آموزشهای مدرسه، دانشگاه و خانواده به تنهایی برای رشد و بالندگی و بالابردن کیفیت زندگیمان کافی نیستند. لازم است برای بهبود روابطمان در زندگی از آموزش بیشتری بهره ببریم. کتابها و کلاسهای آموزشی حکم همان مکمل غذایی را دارد که سرعت رشد ما را بالا میبرد و کمکمان میکند انسان بهتری برای خود و اطرافیانمان باشیم. درک بهتری از زندگی داشته باشیم و کیفیت روابطمان را بالا ببریم. اما استفاده از کتاب و کلاس نامطلوب سلیقهی ما را تا اندازهای پایین میآورد که نه تنها به سطح قبلی برنمیگردیم، بلکه آسیب میبینیم و ممکن است دچار مشکلات حاد روحی و روانی شویم. پس توجه به مکملهایی که در زندگی از آنها برای بالابردن کیفیت رشدمان استفاده میکنیم از اهمیت بالایی برخوردار است.
۳
در آبیاری، تشنگی گیاه را لحاظ کنید
مهمترین نکته در آبیاری کاکتوسها این است که هنگامی که خاک کاملن خشک شد، آبیاری انجام شود. مقداری آب پای گلتان بریزید که سیراب شود. یعنی آب اضافی، از زیرِگلدان خارج گردد. هرچقدر کاکتوستان بزرگتر باشد به آب بیشتری برای سیرابشدن نیاز دارد. اگر برای آبیاری یک کاکتوس غولپیکر از یک لیوان آب استفاده کنید، قطعن در مدت کوتاهی گیاه از تشنگی میمیرد. اگر هم قبل از خشکشدن کامل خاکِ گیاه، حتی در عمقِ گلدان، آبیاری انجام شود، ریشهی کاکتوس میپوسد. ملاک اطمینان از سیرابشدن گیاه، خروج آب اضافی از زیر گلدان است و ملاک زمان مناسب آبیاری، رنگِ خاک.
در توسعهی فردی هم قصه از همین قرار ست. دهان بزرگ به غذای بیشتری برای درک احساس سیری نیاز دارد و غذای اضافی از روان سرریز میشود. بهتر است هرزمان که احساس کردیم ذهنِپویا و شوقِفراوانی برای درک مطالبی که میآموزیم نداریم، به خودمان فرصت تهنشین شدن آنچه آموختهایم بدهیم تا وقتی که دوباره تشنگی را احساس کنیم.
۴
هنگام تعویض گلدان به سایز گیاه توجه کنید
حتمن برایتان اتفاق افتاده که گلدان کاکتوستان نیاز به تعویض داشته باشد. حالا میتواند دلیلش بزرگشدن گیاه یا بهبود کیفیت گلدان باشد. اما به هردلیلی اگر خواستید گلدان کاکتوستان را تعویض کنید نباید بیشتر از یک سایز بالا بروید. وقتی گلدان متناسب با سایز گیاه انتخاب نشود، کوچکتر یا بزرگتر باشد، کاکتوستان دچار مشکل میشود. اگر گلدان کوچکتر از سایز گیاه انتخاب شود، ریشهی گیاه در گلدان به خاطر کمبود فضای رشد و تنفس، دچار خفگی میشود و با نابودشدن ریشه، گیاهتان نیز از بین میرود و اگر گلدان بزرگتر از سایز گیاه باشد، چون خشک شدن آب داخل خاک نیاز به زمان بیشتری دارد، ریشه از حجم زیاد آب دچار پوسیدگی میشود و باز هم نابودی گیاه طی چند هفته اتفاقی دردناک است.
رعایت سلسله مراتب در مسیر رشد و توسعهی فردی به ما کمک میکند تا سطح توقعی که از خودمان داریم، به اندازه قد و قوارهی روانمان باشد و بیشتر یا کمتر از آنچه که هستیم از خودمان توقع نداشته باشیم. اگر سطح توقعمان از خودمان کمتر از آنچه که هستیم باشد، دچار خودشیفتگی میشویم و مسیر رشد را در خودمان متوقف میکنیم و اگر بیشتر از آنچه که هستیم از خودمان توقع داشته باشیم، دچار ناامیدی و سردرگمی میشویم و ادامهدادن آنقدر برایمان سخت و طاقت فرسا میشود که حاضریم عطایش را به لقایش ببخشیم و به مس درونمان خشنود و راضی بمانیم.
۵
از خاک با تخلخل بالا برای کاشت کاکتوس استفاده کنید
خاک کاکتوس ترکیب مشخصی از این عناصر است. ۵۰ درصد ماسه، ۲۰ درصد کوکوپیت، ۲۰ درصد پیتماس و ۱۰ درصد کود پوسیدهی گاوی. البته من با تجربه به این ترکیب خاک رسیدهام و ممکن است هر گلخانهداری ترکیب مشخص و منحصربه فرد خودش را داشته باشد. اما منظور از تخلخل، بالا بودن مقدار ماسهی خاک است تا کمک کند آب اضافی از گلدان خارج شود. اگر حجم بیشتر خاک کاکتوس، از رُس یا خاکبرگ باشد که آب اضافی را در خودش نگه میدارد ، گیاه میپوسد. ریشههای کاکتوس به رطوبت طولانی مدت، حساس هستند و اگر آب زمان زیادی در خاک گلدان باقی بماند، باعث پوسیدگی گیاه و قارچیشدن خاک میشود.
اگر ذهن متخخلی داشته باشیم که نظرات سطحی و دمدستی از آن بتواند عبور کند، قلابمان به نظرات عمیقتری گیر میکند که ارزش سالها تفکر و تمرکز را دارند. ذهنی که ترکیبات رُسش بیشتر از ماسه است، نهتنها در مقدماتکار همهی نظرات را در خود نگه میدارد، بلکه در ادامه به خاطر رسوب نظرات، سخت و نفوذناپذیر میشود و کمتر اندیشهای را میتواند در خود بپذیرد.
۶
از چند ساعت نورخوب در روز غافل نشوید
کمتر کسی را دیدم که وقتی گیاهی از گلفروشی میخرد به نیاز نوری آن توجه کند و از گلفروش دربارهاش بپرسد. باور اشتباهی که دربارهی نیاز به نور کاکتوسها رایج شده است این است که نور پشت پرده برای کاکتوسها کافیست. کاکتوسها در فصل رشد به نور بسیار بالایی نیاز دارند. آفتاب صبحگاهی در فصل تابستان به آفتاب بین ساعت ۱ تا ۴ عصر ترجیح دارد. در خانههای شمالی اگر نور به صورت مستقیم بر کاکتوس شما نتابد، گیاهتان دچار رشد علفی میشود.
اگر بخواهم دربارهی رشد علفی دقیقتر توضیح بدهم مثل زمانیست که کودک شما برای دیدن آنچه روی پیشخوان مغازه است پابلندی میکند چون قد کوتاهش اجازه نمیدهد از محتویات روی پیشخوان باخبر شود. گیاه هم وقتی نور کافی برای رشد نداشته باشد پا بلندی میکند تا به نور کافی برسد و در نتیجه فاصلهی بین برگها زیاد شده یا ساقهی گیاه نازک و کشیده میشود.
دقیقن مثل وقتی که ما به عنوان یک انسان اجتماعی در معرض آدمها با اخلاق و رفتار و سلیقه و تفکرات مختلف قرار نمیگیریم و انزوا پیشه میکنیم. حتمن متوجه آدمهایی شدهاید که نظرات عجیبی دارند. با جمع نمیجوشند و تفکرات متفاوت ونخنمایشان اسباب خنده و مضحکهی جمع را فراهم میکند. فقط کافیست چند روز بین جمعی با نظریههای مختلف زندگی کنند امکان ندارد، دچار چالشهای جدی و سنگین نشوند. ما هم برای بالابردن کیفیت زندگیمان بهتر است در جمع آدمهایی با انواع و اقسام سلیقهها و نظرات قرار بگیریم تا برای رشد بهتر از آفتاب کافی برخوردار شویم. این حکایت همان آفتابگرفتن و نور کافی ست.
۷
بسترِ خاک را قبل از کاشت بذر کاکتوس قارچکشی کنید
بذرهای کاکتوس بسیار ریز و حساس هستند. باید در محیطی با رطوبت بالای ۹۰ درصد کشت شوند. رطوبت بالا مستعد تولید و رشد قارچهای مختلف است. همین قارچها میتوانند باعث نابودی بذرها شوند. بستر خاک باید قبل از کاشت کاملن با قارچکشهایی مثل کاربندایم، ضدعفونی شوند. روش قارچکشی کردن، به این شکل است که شما با دوز “یک در هزار ” از آب و پودر قارچکش ، محلول قارچکش تولید کنید و داخل ظرفی کاسه مانند مثل لگن بریزید وگلدان را داخل آن قرار دهید تا از کف، قارچکش را به داخل خودش بکشد و بستر خاک کاملن به محلول قارچکش آغشته شود. در انتها برای اینکه مطمئن شوید بستر کاملا قارچکشی شده، با اسپریکردن قارچکش، سطح خاک را هم قارچکشی کنید. گلدان را کنار بگذارید تا آب اضافی از کف گلدان خارج شود و بذرها را در سطح خاک قرار دهید. البته بذرهای ژمینو که خیلی ریز هستند را میتوانید با نمکپاش روی سطح خاک بپاشید ولی بقیه بذرها را میتوانید با فاصله یک یا دو میلیمتر روی خاک بگذارید. بعد از گذاشتن بذرها روی خاک، دوباره بذرها را با اسپری قارچکش ضدعفونی کنید. گلدان را داخل پلاستیکی شفاف قرار دهید و در جایی که نور خوبی دارد و دما بین ۲۰ تا ۲۸ درجه است قرار دهید تا بذرها به مرور جوانه بزنند. تا سه ماه نباید در پلاستیک را به مدت طولانیمدت بالاتر از ۵ دقیقه باز نگهدارید چون این رطوبت به رشد بیشتر جوانهها کمک میکند.
حتمن برایتان اتفاق افتاده که ایدهای نوپا به خاطر ندانم کاری و یا مطرحکردن با افراد غیرمتخصص یا گفتن یک حرف یا فکر بیجا، نابود شده است و آه حسرتتان را به آسمان بلند کرده است. چه برنامههایی که برایش نداشتید. یادتان میآید؟ انگیزهتان به قدر فتح قلهی “کیتو” بود. ولی آن ایده جوری نابود شد که حتی بقایایی برای ادامهدادن از خودش نگذاشت. اگر بستر ما برای کاشت جوانهها ضدعفونی نشود و از وجود انواع قارچها و باکتریها پاک نشود، میتواند مستعد نابو شدن باشد. مولانا در کتاب مثنوی میگوید:
اول ای جان دفع شر موش کن/ بعد از آن در جمع گندم کوش کن.
موش حکایت همان قارچهایی را دارد که در کمین بذرهای تازه جوانه زده هستند. وقتی مغزمان از ناامیدی و ناشکری و خطاهای شناختی پر باشد، رسیدن به پلههای موفقیت و لذتبردن از جوانههای نورستهی کاکتوس امیدی واهی است. وقتی جانمان را پاک و صیقلی کردیم، خودمان را در مرکز موفقیت میبینیم.
۸
به وقت توقف یا کُندی رشد، خاک را تعویض کنید
-کاکتوسم چند ساله همین شکلیه. نه خشک میشه نه رشد میکنه.
+کاکتوسم جلوی پنجره ست. نور خوب داره. به موقع آبش میدم، پس چرا تغییری توش نمیبینم؟
اینها سوالاتی هستند که گاهی دوستانم در مورد گیاهانشان از من میپرسند. اگر همهی شرایط نگهداری گیاه، مثل نورخوب و کافی، آبیاری بهموقع و کوددهی منظم را بررسی کردهاید و به مشکلی برنخوردید، گیاهتان نیاز به تعویض خاک دارد. در چنین مواردی تعویض خاک میتواند باعث رشد مجدد گیاه شود. بستر نامناسب دلیل مهمی در فرایند رشد کاکتوس است. فقر و کیفیت پایین خاک میتواند رشد گیاه را متوقف کند یا گیاه را به خوابی طولانی فرو ببرد.
زمینی که شما در آن رشد و بالندگیتان را تجربه میکنید، میتواند در کیفیت و کمیت رشد شما تاثیر زیادی بگذارد. اگر محیطی که شما در آن فعالیت میکنید، پویا و ارزشمند باشد، رشد شما محسوس و واقعیست، ولی اگر تواناییهای شما در بستر فقیر ریشه داشته باشد، رشد برایتان تجربهای غمانگیز و طاقتفرسا میشود. تلاشهای شما نتیجهای مطلوب ندارد و پشتکارتان فرسودگی میآورد. روزی یکی از دوستانم به کشوری آفریقایی سفر کرده بود و عکس برگ گیاهی غولپیکر را برایم ارسال کرد که د رآب و هوای مرطوب شمال، بزرگتر از کف دست نمیشود. این نتیجهی تاثیرات اقلیمی و آب و هوایی و بستر خاک است. پس بهتر است ابتدا ریشههایتان را بررسی کنید که از چه بستری تغذیه میکنند. شاید علت عقبگرد یا توقف رشد شما محیط نامناسبی باشد که در آن تعامل و فعالیت دارید.
۹
رشد حلزونوار کاکتوس را بپذیرید
کاکتوس لوبیای سحرآمیز نیست که امروز بکارید و فردا سر به آسمان بگذارد. رشد کاکتوس حلزون وار است. به کندی، اما آهسته و پیوسته رشدمیکند.کاکتوسهای ستونی سالی ۱۰ سانتی متر و کاکتوسهای گرد شاید سالی ۳تا ۴ سانتی متر رشد کنند. اما با مراقبتها و رسیدگی منظم شما این میزان رشد، ردخور ندارد.
توسعه فردی هم صبوری لازم دارد. ایجاد عادتهای خوب و ترک عادتهای بد، زمان زیادی برای درونیشدن لازم دارند. نمیشود یک هفتهای یا یک ماهه به نتیجه رسید. ایجاد بعضی عادتها یک سال تداوم و صبوری لازم دارد. عجله کردن، شما را سرخورده میکند و اعتماد به نفستان را کاهش میدهد. همیشه قرار نیست نرسیدن به نتیجه از استعداد کمِ شما خبر بدهد. گاهی لازمهی آن فعالیت و تصمیم است. پس لطفا دست از سرزنش خودتان بردارید و با ارزیابی عملکردتان در مسیری که سپری کردهاید، روش خودتان را بهینه کنید تا خودشکوفاییتان کیفیت بهتری داشته باشد.
۱۰
در بیماری از داروی مناسب استفاده کنید
کاکاتوسها در معرض آفات زیادی قرار دارند که لازم است به وقتش و با تشخیص درست از آفتکش مناسب استفاده کنید. بیشترین آفتی که کاکتوس ها را درگیر میکند، انواع و اقسام قارچها هستند. باید حواستان باشد که با اولین نشانههای قارچی شدن گیاه، مثل لکههای کوچک قهوهای بر بدنهی گیاه، از قارچکش مخصوص گیاه استفاده کنید تا جلوی بیماری را بگیرید. اگر از قارچکش ضدعفونی کنندهی خاک استفاده کنید و یا با آفتکش به جنگ قارچها بروید، نتیجهای عایدتان نمیشود و در عرض چند روز نجات کاکاتوس عزیزتان را باید در لیست آرزوهای محقق نشدهتان بنویسید.
اگر وقتی کنهها به گیاهتان حمله میکنند از قارچکش استفاده کنید، وارد مسیر اشتباهی شدهاید و نمیتوانید ناجی گیاهتان باشید. پس اولین و مهمترین نکته، تشخیص درست بیماری ست که با داروی مناسب میتوانید لذت نگهداری از کاکاتوس را برای خودتان دلچسبتر کنید.
چند روز پیش وقتی خودم را در نویسندگی بی استعداد یافتم و فکر کردم که باید این آرزو را به فراموشی بسپارم، با شنیدن فایل تکنیکهای یادگیری در سایت متمم، هیجانزده شدم و ریشهی درجازدنم را در اجرایینکردن همان چند تکنیک ساده پیدا کردم. اگر در تشخیص مشکلات روحی مثل بیانگیزگی، بیهدفی، افسردگی، تنبلی و اهمالکاری اشتباه کنیم و سراغ راهکارهای بیربط به موضوع خودمان برویم، نهتنها به مسیر شفا راه پیدا نکردهایم، بلکه عمرمان را سوزاندهایم و مسیر را برای رسیدن به موفقیت طولانیتر کردهایم. حتمن بارها و بارها از تلاشهای بی ثمر و برنامههای بی نتیجه سرخورده شدهاید و به این نتیجه رسیدهاید که رشد فردی، اتفاقی محال است و شما فقط آب در هاون میکوبید، در حالیکه به خاطر تشخیص نادرست است که نتیجه نمیگیرید و دست آخر شکستخورده و افسرده خودتان را د رخانه حبس میکنید و رویاهایتان را زنده به گور میکنید.
اگر بتوانیم ریشههای مشکلاتمان را درست تشخیص دهیم و از راهکرد منحصر به فرد خودمان برای درمان آن ریشهها استفاده کنیم، توسعه فردی برایمان به یک بازی جذاب و هیجانانگیز تبدیل میشود که اتفاقن خودخواسته در جادهی چالشهای مختلف قرار میگیریم تا خودمان را بشناسیم و در مشکلات محک بزنیم.
۱۱
به شکل کاکتوسستان در نیاز به آبیاری دقت کنید
کاکتوسهای ستونی به خاطر شکل و اندازهشان زودتر از کاکتوسهای توپی و گرد تشنه میشوند و اگر طیف متنوعی از کاکتوس دارید، نباید همه را در یکزمان مشخص آبیاری کنید. در این صورت یا کاکتوسهای ستونیتان تشنه میمانند و طراوت و شادابی همیشگی را ندارند یا کاکتوسهای گردتان پوسیدگی ریشه پیدا میکنند و به زودی از بین میروند.
درمورد نیاز به آموزش در توسعهی فردی هم داستان از همین قرار است. قرار نیست همیشه در یک سطح باشید و نیاز مشخص و واضحی داشتهباشید. گاهی ممکن است بنا به شرایطتتان فرصتی برای هضمکردن آنچه آموختید دارید و گاهی هم برای آموختن راهکاریجدید عطش دارید.
آخرین نظرات: